CORONAVIRUS (COVID-19) RESOURCE CENTER Read More

Schizophrenia

Ano ang Schizophrenia?
What Is Schizophrenia?

Maraming pang-araw-araw na pagsubok ang nagiging dahilan ng mga pagbabago ng damdamin at kilos. Mahalagang malaman ang pagkakaiba ng karaniwang pagbabago ng kilos dahil sa pang-araw-araw na suliranin at ang mga palatandaan ng higit pang seryosong mga problema. Ang mga problema ay kailangang pag-ukulan ng pansin lalo na kung ang mga ito ay matindi, madalas at nakakaapekto sa pang-araw-araw na gawain ng isang tao.

Ang Schizophrenia ay isang sakit pangkaisipan na mapapansin dahil sa matinding karamdaman sa pag-iisip, pag-unawa at damdamin. Ang isang may sakit ng Schizophrenia ay hindi matuwid ang pag-iisip, hindi angkop ang mga pagkilos o pakikipaghalubilo. Siya ay makakaranas ng mahihirap na suliranin sa isa o higit pang larangan ng buhay tulad sa trabaho, sa eskwelahan o sa pamilya.

Mga isang porsiyento ng populasyon ng mundo ang maaaring magkaroon ng Schizophrenia. Ito ay maaaring maganap saan mang bahagi ng mundo, maging anuman ang kultura, lahi o kabuhayan ng mga tao.

Ano ang mga palatandaan ng Schizophrenia?
What Are the Signs of Schizophrenia?

Ang mga taong may sakit na Schizophrenia ay makikitaan ng ilang mga sintomas na unti-unting tumitindi sa pagdaan ng panahon. May dalawang pangunahing uri ng mga sintomas: positibo at negatibo.

Ang mga positibong sintomas (matindi o mga kagawiang hindi mabuti) ng Schizophrenia ay ang sumusunod:

  • Mga pangit at maling paniniwala. Halimbawa, ang isang tao ay naniniwala na siya ay pinag-uusapan sa telebisyon.
  • Hindi makatuwirang pag-iisip
  • Nagsasabing nakakarinig, nakakakita o nakadarama ng mga bagay-bagay na walang katotohanan
  • Magulong pananalita at pagkilos

Ang mga negatibong sintomas (pagkawala o kakulangan ng kakayahan para sa mga karaniwang gawain) ay ang sumusunod:

  • Kulang ng sigla; ang mukha ay nagpapahiwatig ng kawalan ng interes o walang pakiramdam
  • Kulang ng pag-aayos sa sarili
  • Kulang ng interes sa mga nangyayari sa kapaligiran o sa pakikisalamuha sa ibang tao
  • Binabagabag sa pagkilos, tulad ng lakad ng lakad na walang pinatutungohan
  • Pagbubukod ng sarili o pag-iwas sa mga tao
  • Madaling maapektuhan ng mga problema
  • Kakulangan ng matatas at malikhaing pag-iisip at pananalita

Ano ang mga dahilan ng Schizophrenia?
What Causes Schizophrenia?

Ang tukoy na dahilan ng karamihan sa mga sakit pangkaisipan ay hindi pa lubusang nauunawaan. Sa pangkalahatan, ang mga sakit pangkaisipan ay nagmumula sa kombinasyon ng salinlahi, pangkatauhan at pangkapaligirang dahilan. Ang Schizophrenia ay malimit umiiral sa pamilya na nangangahulugan ng malakas na pagsasalinlahi nito. Karaniwang pinaniniwalaan na ang Schizophenia ay kaugnay ng hindi balanseng kemikal sa utak.

Kung minsan may mga taong nagdurusa ng mga sintomas ng Schizophrenia dahil sa paggamit ng droga, mga gamot o may umiiral na kapansanan ang katawan. Kaya, mahalagang sumangguni sa isang doktor para magsuri kung may mga sakit pangkatawan na siyang dahilan ng mga sintomas bago tiyak na sabihing ang isang tao ay may Schizophrenia.

Paano ginagamot ang Schizophrenia?
How is Schizophrenia Treated?

Kadalasan, ang paggamot ng Schizophrenia ay sa pamamagitan ng:

  • Gamot
  • Therapy
  • Psychosocial Rehabilitation (Mga Pamamaraan sa Pagpapanibagong-buhay)

Ang gamot ay nakakatulong sa isang may Schizophrenia na mabawasan ang mga nakababahalang sintomas tulad ng mga guni-guni o mga di-karaniwang iniisip para magampanan ang mga pang-araw-araw na gawain. Ang may sakit ay maaaring makaranas ng mga di-kanais-nais na epekto tulad ng pagiging antukin, nanunuyo ang bibig o kaya paglabo ng paningin. Ang mga ito ay kadalasang pansamantala lamang at maaaring maisaayos sa tulong ng psychiatrist.

Ang therapy ay nakakatulong upang magkaroon ng kakayahan para mapangasiwaan ang mga sintomas, at nagbibigay suporta sa maysakit at sa kaniyang mga kamag-anak. Sa pamamagitan ng therapy ang may sakit na Schizophrenia ay matututo ng mga kakayahan at pamamaraan para sa paglutas ng mga pang-araw-araw na problema. Sa pagbibigay lunas ng Schizophrenia, ang therapy o pagpapayuhan ay hindi maaaring ipalit sa gamot.

Ang psychosocial rehabilitation o mga pamamaraan ng pagpapanibagong-buhay ay nababatay sa kalakasan ng maysakit. Ang mga serbisyo ay tumutulong upang ang maysakit ay magkaroon ng kinakai langang kakayahan sa pagganap ng mga pang-araw-araw na gawain tulad ng tamang paggastos, pagluluto at pag-aayos sa sarili.

Kabilang sa mga serbisyo ang sumusunod:

  • Pagtira sa isang tahanan na may sumusubaybay sa pagpapagamot
  • Pagpapayuhan
  • Pagtutugma ng mga serbisyong ng kinakailangan
  • Pag-aabot ng tulong
  • Pagbibigay ng gamot
  • Paghahanda sa muling pagtatrabaho
  • Mga programang magtuturo para sa pagtulong sa sarili o tulong mula sa kapwa nilang may sakit

Para sa higit pang detalyeng pagpapaliwanag ng mga serbisyong ito, mangyaring basahin ang Adult Mental Health brochure o polyeto na nagbibigay ng karagdagang impormasyon tungkol sa mga pagpapagamot at serbisyong mapapakinabangan.

Paano ako makakakuha ng tulong?
How Can I Get Help?

Kung ikaw o isang miyembro ng pamilya ay nagpapakita ng ilan sa mga sintomas ng Schizophrenia, magkonsulta sa inyong pampamilyang doktor at humiling ng angkop na pagsusuri at pagpapagamot para sa kalusugang pangkaisipan.

Ikaw at ang miyembro ng iyong pamilya ay maaaring tumanggap ng serbisyo para sa kalusugang pangkaisipan mula sa County Mental Health Plan. Ang County ay may telepono na puwedeng tawagan nang libre sa buong 24 na oras, kung saan may mga espesiyalista sa kalusugang pangkaisipan na makakapagpapasiya ng inyong kailangan at maaaring magmungkahi ng kaukulang serbisyo. Maaari silang maka-usap sa inyong sariling wika. Ang inyong tawag ay ituturing na kompidensyal o sekreto at ang pagpapagamot ay boluntaryo. Ang kanilang serbisyo at telepono ay nakalista sa pahina ng mga telepono para sa mga pampamahalaang tanggapan sa inyong phone book.

Saan ako makakakuha ng karagdagang impormasyon?
Where Can I Get More Information?

National Institute of Mental Health
(888)826-9438
http://www.nimh.nih.gov

National Mental Health Association
(800) 969-6642
http://www.nmha.org

National Alliance for the Mentally Ill
(800) 950-6264
http://www.nami.org